MIKROLEARNING, czyli krótko, prosto, ciekawie, na temat –“PIGUŁKI WIEDZY” na @dobrapolnistka QUIZY – na @quizy_z_polskiego

Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu z języka polskiego po ósmej klasie

Praca z tekstem nieliterackim: Jan Miodek SUPER-, MINI-

SUPER-, MINI-
Wejście do polszczyzny obcych z pochodzenia cząstek typu a-, anty-, eks-, ekstra-, mini-, super-, ultra- oceniamy jako bardzo istotne wzbogacenie naszego języka. Trudno już sobie nawet wyobrazić nasze porozumiewanie się bez takich wyrazów, jak aspołeczny, antypowieść, antytalent, eks-król, eks-minister, ekstraklasa, minispódniczka, minichoinka, superautomat, supermocarstwo, ultradźwięk, ultrafiolet itp.
Czy jednak nie za bardzo urzekły nas dwie spośród tych cząstek, a mianowicie mini- i super-? Oto z coraz większym niepokojem obserwuję, jak zapominamy o możliwości wymiennego używania określeń krótki, mały, drobny, nieduży, niewielki, mikroskopijny, niepozorny.
Wszystkie one wyparte zostały przez wszechwładne mini-: niewielki lokal gastronomiczny koniecznie musi się nazywać Mini, na konferencjach prosi się o wygłoszenie minireferatu, a nawet w książkach językoznawczych nagłówek słowniczek, który przecież dzięki przyrostkowi -ek informuje o niewielkiej objętości danego leksykonu, też zaopatruje się w zbędne mini-.
Coraz rzadziej też, niestety, słyszę różnorodne pozytywne określenia chłopców i dziewcząt: miły, ujmujący, grzeczny, wesoły, koleżeński, sympatyczny, przystojny, elegancki, dżentelmeński, szarmancki, ładna, modna, szałowa, urocza, miła, śliczna, piękna. Zamiast nich pojawia się wszędzie monotonne super-: superchłopak, superfacet, superbabka, superfacetka.
Pamiętajcie: stopień zróżnicowania używanych form jest miarą Waszej sprawności językowej, jest także miarą bogactwa stylistycznego Waszego ojczystego języka.

Na podstawie: Jan Miodek, „Ojczyzna polszczyzna dla uczniów”, Warszawa 2007.

Zadanie 1
Uzupełnij poniższy tekst w taki sposób, aby stanowił streszczenie tekstu Jana Miodka.

Tematem tekstu Jana Miodka jest
………………………………………………………………………………………………………………………………….
Autor zwraca uwagę
……………………………………………………………………………………………………………………………………
W ostatnim akapicie zachęca do refleksji
…………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 2
W którym akapicie zawarta jest odpowiedź na pytanie W jaki sposób można zastąpić cząstkę ‘super-‘?

A. 1
B. 3
C. 4

Zadanie 3
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

A. Jan Miodek uważa, że obce z pochodzenia cząstki wzbogacają język polski.
B. Jan Miodek uważa, że obce z pochodzenia cząstki powinny zdominować język polski.

Zadanie 4
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W tytule tekstu Jana Miodka zostały zastosowane

A. zapożyczenia.
B. archaizmy.
C. terminy naukowe.

Zadanie 5
Którym wyrazem, zgodnie z normą wzorcową, można uzupełnić lukę w zdaniu.

Marysia jest superzdolna. Marysia jest …………………………. zdolna.

A. nienormalnie.
B. strasznie.
C. wyjątkowo.

Zadanie 6
O czym może świadczyć nadużywanie obcego pochodzenia cząstek?

…………………………………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 7
Spośród podanych poniżej wyrazów z ‘ó’ wybierz ten, którego pisownię można uzasadnić tą samą zasadą ortograficzną, co pisownię wyrazu ‘chłopców’. Zaznacz poprawną odpowiedź spośród podanych.

A. butów.
B. jaskółka.
C. pszczółka.

Zadanie 8
Za pomocą jakich formantów można nadać wyrazom znaczenie „o niewielkim rozmiarze”?

A.-isko, -idło, -ydło.
B.-ek, -ka, -idło.
C. -ek, -yk, -ik.

Zadanie 9
Dokończ zdanie. Wybierz poprawną odpowiedź spośród podanych.

Taką samą ilość liter i głosek ma wyraz

A. polszczyzna.
B. istotne.
C. nasz.

Zadanie 10
Od przymiotnika ’modna’ utwórz

A. rzeczownik
………………………………………………………………………………………………………………………………
B. przysłówek
………………………………………………………………………………………………………………………………

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
Tematem tekstu Jana Miodka jest rozważanie na temat używania obcych z pochodzenia cząstek w języku polskim.
Autor zwraca uwagę, że cząstki typu mini- i super- zbyt często są używane, chociaż w polszczyźnie można zastąpić je wyrazami o podobnym znaczeniu, które nie będą zawierały tych cząstek.
W ostatnim akapicie zachęca do refleksji, aby użytkownicy języka polskiego posługiwali się zróżnicowanymi formami wyrazów.

Zadanie 2
C. 4

Zadanie 3
A. P
B. F

Zadanie 4
A

Zadanie 5
C

Zadanie 6
Nadużywanie obcego pochodzenia cząstek może świadczyć o skromnym zasobie słownictwa użytkowników języka.

Zadanie 7
A

Zadanie 8
C

Zadanie 9
B

Zadanie 10
A. rzeczownik: moda.
B. przysłówek: modnie.

PODZIEL SIĘ: Tweet