Język polski, szkoła podstawowa

SPRAWDZAM SIĘ! – WYRAZY BLISKOZNACZNE I WYRAZY POKREWNE

WARTO WIEDZIEĆ

Wyrazy bliskoznaczne to synonimy, czyli takie wyrazy, które maja podobne, bliskie znaczenie.

Wyrazy pokrewne to wyrazy, w których się powtarza ta sama cząstka znaczeniowa (może to być wyraz lub jego część). Wyrazy pokrewne tworzą rodzinę wyrazów.

ZADANIA

Na podstawie poniższych informacji wskaż poprawne odpowiedzi.

1. W podanych wyrazach podkreśl tę samą cząstkę znaczeniową.

parować, zaparować, odparować, opary

2. Za pomocą podanych cząstek utwórz jak najwięcej wyrazów.

A. Kuch
-nia, -cik, -arz, -mistrz

 B. Pis
-arz, -arka, za-, prze-, od-, wy-, s-

3. Do podanych wyrazów dopisz ich synonimy wybrane z poniższych.

A. Zeszyt – …………………………………………………………………
B. Płakać – …………………………………………………………………
C. Ciepły – ………………………………………………………………….

upalny, brulion, łkać, kwilić, notatnik, gorący

4. Do podanych wyrazów dopisz takie ich synonimy, które będą rozpoczynać się od litery ‘ch’ lub ‘h’.

A. Wątły – ……………………………………
B. Bohater – …………………………………
C. Harmider – ………………………………..
D. Obłok – ……………………………………

SPRAWDZAM SIĘ! – INSTRUKCJA

WARTO WIEDZIEĆ

Co to jest instrukcja?

Instrukcja jest to krótki tekst, zawierający zwięzłe informacje dotyczące tego, jak zachować się w danej sytuacji, np. pożaru, jak posłużyć się urządzeniem elektronicznym, mechanicznym itd.

Z jakich części składa się instrukcja?

1. Instrukcję piszemy w punktach.
2. Używamy zdań pojedynczych lub równoważników zdań.
3. Najlepiej stosować czasowniki w trybie rozkazującym.
4. Stosujemy słownictwo obrazujące następstwo czynności w czasie, np. najpierw, następnie, potem, na końcu.
5. Instrukcja musi zawierać ostrzeżenia dotyczące nieprzestrzegania zaleceń.

ZADANIE

Przeczytaj poniższą instrukcję, a następnie wykonaj polecenia.

1. Najpierw umyj ciepłą wodą zmienioną chorobowo powierzchnię skóry, a następnie na tak oczyszczoną powierzchnię nałóż cienką warstwę maści, nie częściej niż do dwóch razy w ciągu doby.
2. Nie należy stosować maści pod opatrunkiem uszczelniającym.
3. Leczenia nie stosuj dłużej niż 14 dni.
4. Na skórę twarzy nie stosuj dłużej niż przez 2 dni.
5. W ciągu jednego tygodnia zużyj nie więcej niż 1 tubę (10 g) maści.
6. Nie zaleca się jednoczesnego miejscowego stosowania dwóch lub więcej leków.
7. Nie stosować leku u dzieci. 

Polecenia

1. Czego dotyczy instrukcja?
2. W jakim trybie zostały użyte czasowniki w 1. punkcie?
3. O czym informują nas słowa: najpierw, następnie.
4. Podaj przykładowe zdanie pojedyncze.
5. Podaj przykładowy równoważnik zdania.
6. Napisz instrukcję dotyczącą przechodzenia pieszych przez ulicę.

SPRAWDZAM SIĘ! – OMÓWIENIE WIERSZA DANUTY WAWIŁOW „SZYBKO!”

Szybko, zbudź się, szybko, wstawaj!
Szybko, szybko, stygnie kawa!
Szybko, zęby myj i ręce!
Szybko, światło gaś w łazience!
Szybko, tata na nas czeka!
Szybko, tramwaj nam ucieka!
Szybko, szybko, bez hałasu!
Szybko, szybko, nie ma czasu! 
Na nic nigdy nie ma czasu… 

A ja chciałbym przez kałuże
iść godzinę albo dłużej,
trzy godziny lizać lody,
gapić się na samochody,
i na deszcz, co leci z góry,
i na żaby, i na chmury,
cały dzień się w wannie chlapać
i motyle żółte łapać
albo z błota lepić kule
i nie spieszyć się w ogóle… 

Chciałbym wszystko robić wolno,
ale mi nie wolno… 

1.Kim jest osoba mówiąca w wierszu?
Osobą mówiącą w wierszu jest chłopiec.

2. Czyje słowa przytoczone są w pierwszej zwrotce?
W pierwszej zwrotce przytoczone są słowa mamy. 

3. Dlaczego w pierwszej zwrotce wszystkie wersy zakończone są wykrzyknikami?
Wykrzykniki służą do wyrażania woli mamy. 

4. Jaki efekt nadają powtórzenia słowa ‘szybko’?
Powtórzenie słowa ‘szybko’ służy podkreśleniu emocji towarzyszących porannemu wyjściu rodziny z domu. 

5. Z pierwszej zwrotki wypisz trzy czasowniki wyrażające rozkaz.
Np. zbudź się, wstawaj, myj 

6. O czym marzy bohater wiersza? Podaj trzy wybrane przez siebie przykłady.
Np. chciałby chodzić po kałużach, łapać żółte motyle, lepić kule z błota

ZADANIE

Na podstawie wiersza i powyższych informacji, wskaż, które zdania są prawdziwe (P), a które są fałszywe (F).

1. Wiersz ma budowę stroficzną.
2. Bohater wiersza chciałby m.in. nie spieszyć się.
3. Podmiotem lirycznym w wierszu jest mama.
4. Na początku kolejnych wersów powtarza się słowo Wstawaj!
5. W pierwszej zwrotce wszystkie wersy zakończone są wykrzyknikami.