Wrzesień 2023
Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego
Przykładowe zadania do testu historycznoliterackiego: mit o Orfeuszu i Eurydyce
Orfeusz był królem – śpiewakiem Tracji […]. Był młody i bardzo piękny. Śpiewał i grał na lutni tak pięknie, że wszystko, co żyło, zbierało się dokoła niego, aby słuchać jego pieśni i grania. Drzewa nachylały nad nim gałęzie, rzeki zatrzymywały się w biegu, dzikie zwierzęta kładły się u jego stóp – i wśród powszechnego milczenia on grał […].
Żoną jego była Eurydyka, nimfa drzewna […]. Kochali się oboje bezprzykładnie […]. Biedny był wówczas Orfeusz, bardzo biedny. Nie grał, nie śpiewał, chodził po łąkach i gajach i wołał: “Eurydyko! Eurydyko!” Ale odpowiadało mu tylko echo. Wtedy ważył się na rzecz, na którą nie każdy by się ważył: postanowił pójść do podziemia. Wziął ze sobą tylko swoją lutnię czarodziejską. Nie wiedział, czy to wystarczy, ale nie miał żadnej broni. Jakoż wystarczyło. Charon tak się zasłuchał w słodkie tony jego muzyki, że przewiózł go za darmo i bez oporu na drugi brzeg Styksu; Cerber, nawet sam Cerber nie szczekał! A kiedy stanął Orfeusz przed władcą podziemia, nie przestał grać, lecz potrącając z lekka struny harfy, skarżyć się zaczął, a skargi układały się w pieśni. Zdawało się, że w królestwie milczenia zaległa cisza większa i głębsza niż zwykle. I stał się dziw nad dziwy: Erynie, nieubłagane, okrutne, bezlitosne Erynie płakały!
Hades oddał Orfeuszowi Eurydykę i kazał ją Hermesowi wyprowadzić na świat z powrotem. I jedno jeszcze powiedział: Eurydyka iść będzie za Orfeuszem, za nią niech kroczy Hermes, a Orfeusz niech pamięta, że nie wolno mu oglądać się poza siebie. Poszli. Droga wiodła przez długie, ciemne ścieżki. Już byli prawie na górze, gdy Orfeusza zdjęło nieprzezwyciężone pragnienie: spojrzeć na żonę, bodaj raz jeden. I w tej chwili utracił ją na zawsze. Hermes zatrzymał Eurydykę w podziemiu. Orfeusz sam wyszedł na świat. Próżno się wszędzie rozglądał: nigdzie jej nie było.
(Jan Parandowski, Mitologia, Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1975)
Zadanie 1
Która z definicji określa cechy mitu?
A. Utwór narracyjny o fabule skupionej na głównym wątku.
B. Opowieść o stałej warstwie fabularnej, mająca zazwyczaj służyć do wyjaśnienia jakichś zwyczajów, wierzeń, zjawisk przyrody.
Zadanie 2
Która z wymienionych poniżej cech charakterystycznych dla różnych mitów nie dotyczy mitu o Orfeuszu?
A. Bogowie wpływają na losy ludzi.
B. Mówi o stworzeniu świata.
C. Akcja rozgrywa się w świecie bogów i ludzi.
Zadanie 3
Dlaczego Eurydyka znalazła się w Hadesie?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 4
Wyjaśnij, jaką rolę w micie o Orfeuszu i Eurydyce odegrała muzyka?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 5
Scharakteryzuj miłość Orfeusza do Eurydyki.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6
Dlaczego Orfeusz utraciła Eurydykę na zawsze?
A. Nimfa, wychodząc z podziemi, odwróciła się.
B. Eurydyka nie chciała wrócić z Orfeuszem.
C. Orfeusz złamał zakaz Hadesa.
Zadanie 7
Jak potoczyły się losy Orfeusza po ostatecznej utracie Eurydyki?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8
Rozstrzygnij, czy w micie o Orfeuszu i Eurydyce występuje motyw wędrówki.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 9
Na czym polega uniwersalny charakter mitu o Orfeuszu i Eurydyce?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 10
Która z postaci mitologicznych symbolizuje sztukę?
A. Syzyf.
B. Achilles.
C. Apollo.
ODPOWIEDZI DO ZADAŃ
Zadanie 1
B
Zadanie 2
B
Zadanie 3
Eurydyka znalazła się w Hadesie, ponieważ zmarła w wyniku ukąszenia przez żmiję.
Zadanie 4
Muzyka umożliwiła Orfeuszowi przekroczenie bram królestwa umarłych, wzruszyła Hadesa tak bardzo, że ten zgodził się, aby Eurydyka opuściła jego krainę.
Zadanie 5
Miłość Orfeusza do Eurydyki była tak silna, że nie mogła jej pokonać nawet śmierć.
Zadanie 6
C
Zadanie 7
Menady porwały Orfeusza, obcięły mu głowę i wrzuciły do rzeki, a także rozszarpały jego ciało.
Zadanie 8
Tak, ponieważ Orfeusz wędrował przez krainę śmierci, aby odzyskać ukochaną.
Zadanie 9
Uniwersalny charakter mitu polega na ukazaniu dwóch wartości – miłości i sztuki. Odgrywają one ważną rolę w życiu człowieka. Są także inspiracją dla artystów.
Zadanie 10
C