Zdać, ale jak (porady nauczycieli) – na co zwrócić uwagę czytając lekturę
W liceum/technikum lektur z języka polskiego jest całkiem sporo. Są to teksty do przeczytania zarówno we fragmentach jak i w całości. Wśród ostatnich są dość obszerne, jak chociażby: „Lalka”, „Potop”, „Zbrodnia i kara”, „Wesele”, „Przedwiośnie”, „Inny świat”, „Rok 1984”, „Dżuma”.
Jak czytać obszerną lekturę, aby nie tylko zapoznać się z jej treścią przed kartkówką, ale też skorzystać przed egzaminem, bo przecież w klasie maturalnej nie będzie za dużo czasu, aby wnikliwie przeglądać lekturę, która była omawiana wcześniej.
Poniżej przykładowy sposób opracowania lektury, który pozwoli na ogarnięcie tekstu.
Lektura | Przykład z lektury |
Imię i nazwisko autora | Bolesław Prus |
Tytuł | „Lalka” |
Epoka literacka | Pozytywizm |
Rodzaj literacki | Epika |
Gatunek literacki | Powieść realistyczna |
Geneza – jakie przyczyny i okoliczności złożyły się na powstanie danego utworu | Notatka prasowa o procesie młodej kobiety oskarżonej o kradzież lalki. |
Tematyka | Historia miłości kupca do arystokratki, różne oblicza idealizmu, panorama polskiego społeczeństwa, kwestia żydowska, problematyka historyczna i polityczna |
Kompozycja | Dwugłosowa narracja: narrator trzecioosobowy opowiada o wydarzeniach rozgrywających się w latach 1878-1879;
stary subiekt – narrator pierwszoosobowy opowiada przede wszystkim o przeszłości kompozycja otwarta |
Czas i miejsce akcji | 1878-1879 Warszawa, Paryż, Zasławek
wydarzenia historyczne: Wiosna Ludów, powstanie styczniowe, konspiracja niepodległościowa, wojna Rosji z Turcją ukazane w „Pamiętniku starego subiekta” |
Treść | Plan ramowy – najważniejsze wydarzenia |
Bohaterowie | Mieszczaństwo, np. Stanisław Wokulski, Ignacy Rzecki, Helena Stawska; Michał Szuman, Henryk Szlangbaum, pani Meliton, subiekci: Mraczewski, Klejn, Lisiecki, Zięba; rodzina Minclów
arystokracja, np. Tomasz Łęcki, Izabela Łęcka, Julian Ochocki, Kazimierz Starski, prezesowa Zasławska, Krzeszowscy, Kazimiera Wąsowska, książę, Maruszewicz biedota, np. Marianna, Węgiełek, bracia Wysoccy obcokrajowcy, np. Suzin, profesor Geist |
Najważniejsze problemy | Miłość, idealizm, marzenia, samotność, społeczeństwo |
Konteksty | Np. literacki: A. Mickiewicz IV część „Dziadów” – wzorzec idealistycznej miłości; S. Żeromski „Ludzie bezdomni” – walka z nędzą; J. Kochanowski „O żywocie ludzkim” – theatrum mundi
kulturowy: A .Gierymski „Żydówka z cytrynami” |
Motywy | Miłość romantyczna, idealizm, kreacja bohatera – samotnika, ocena programu pozytywistycznego, społeczeństwo w momencie przemiany, obraz miasta |
Powyższy sposób można zastosować nie tylko w przypadku lektur czytanych w całości, ale także tych we fragmentach.
ciekawostki, humor i inne różności
Listopad to miesiąc, w którym częściej niż w innych odwiedzamy cmentarze.
Zanim przekroczymy cmentarną bramę, zapoznajmy się z regulaminem nekropolii.
Nie biegamy między grobami, nie chodzimy „na skróty”, ale spokojnie przemieszczamy się wytyczonymi alejkami, pamiętając przy tym o ruchu prawostronnym.
Nie śmiecimy, wypalone znicze czy przywiędłe kwiaty składamy w miejscach do tego wyznaczonych.
Rozmawiamy ściszonym głosem.
Wyciszamy telefony komórkowe, aby skoczna melodia nie przeszkadzała innym w skupieniu.
Nie prowadzimy rozmów przez telefon.
Nie przyprowadzamy zwierząt, które mogą przeszkadzać innym w zadumie.
…………………………………………………………………………………………………
Jack London żył w latach 1876-1916. Był prozaikiem amerykańskim. Jego droga do literatury wiodła przez trudne doświadczenia zdobywane w wielu zawodach. Był m.in. rybakiem, poszukiwaczem złota, robotnikiem. Osobiste przeżycia i obserwacje posłużyły mu za materiał literacki wielu nowel i powieści, w których ukazywał twardą walkę o byt, często w scenerii dalekiej Północy. Do najpopularniejszych utworów należą: „Zew krwi”, „Biały kieł”, „Martin Eden”.
…………………………………………………………………………………………………
W średniowieczu budowniczowie na wiele sposobów próbowali wzmocnić zamki. Jednym z nich były okrągłe wieże, które były mocniejsze od kwadratowych, bo nie miały rogów, stanowiących słabe punkty obrony. Z okrągłej wieży łucznicy mogli strzelać w wielu kierunkach i dzięki temu mieli większą szansę dosięgnąć strzałami wroga.
………………………………………………………………………………………………….
Początki andrzejkowych wróżb sięgają XVI wieku. Odbywają się 29 listopada, w wigilię świętego Andrzeja. W przeszłości udział w andrzejkowych wróżbach mogły brać tylko niezamężne kobiety. Obecnie spotykają się przedstawiciele obu płci, którzy traktują wróżby z przymrużeniem oka. Wróżby są bardzo pomysłowe. Najpopularniejszą jest lanie roztopionego wosku na wodę. Z cienia zastygłego wosku rzucanego na ścianę odczytywano wróżbę.
…………………………………………………………………………………………………..
Humor
Stosunek chłopa do ziemi był przywiązany.
Kochanowski miał szczęście, bo wdarł się na skałę pięknej Penelopy.
Molier napisał znaną komedię „Świntuszek”.
(źródło: „Pegaz na biegunach”)