Szkoła podstawowa
Kształcenie literackie: praca z tekstem – Adam Mickiewicz “Śmierć Pułkownika”

Adam Mickiewicz
“Śmierć Pułkownika”

W głuchej puszczy, przed chatką leśnika,
Rota strzelców stanęła zielona;
A u wrót stoi straż Pułkownika,
Tam w izdebce Pułkownik ich kona.

Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze:
Wódz to był wielkiej mocy i sławy,
Kiedy po nim lud prosty tak płacze
I o zdrowie tak pyta ciekawy.
Kazał konia Pułkownik kulbaczyć,

Konia w każdej sławnego potrzebie;
Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć,
Kazał przywieść do izby — do siebie.
Kazał przynieść swój mundur strzelecki,
Swój kordelas i pas i ładunki;

Stary żołnierz, — on chce, jak Czarniecki,
Umierając, swe żegnać rynsztunki.
A gdy konia już z izby wywiedli,
Potem do niej wszedł ksiądz z Panem Bogiem;
I żołnierze od żalu pobledli,

A lud modlił się klęcząc przed progiem.
Nawet starzy Kościuszki żołnierze,
Tyle krwi swej i cudzej wylali,
Łzy ni jednej — a teraz płakali,
I mówili z księżami pacierze.

Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy;
Już przed chatą nie było żołnierza,
Bo już Moskal był w tej okolicy.
Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza.
Na pastuszym tapczanie on leży —

W ręku krzyż, w głowach siodło i burka,
A u boku kordelas, dwururka.
Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży,
Jakie piękne dziewicze ma lica?
Jaką pierś? — Ach, to była dziewica,

To Litwinka, dziewica – bohater,
Wódz Powstańców – Emilija Plater!

Zadanie 1
Emilia Plater była bohaterką

A. powstania listopadowego (1830-1832).
B. powstania listopadowego (1830-1831).
C. powstania listopadowego (1831-1832).

Zadanie 2
Ludzie wobec śmierci bohaterki byli

A. obojętni.
B. rozczarowani.
C. zasmuceni.

Zadanie 3
Odwołanie do postaci Czarnieckiego ma na celu

A. podkreślenie żołnierskich cech Emilii Plater.
B. wskazanie, że Czarniecki walczył w powstaniu styczniowym.
C. wskazanie na pokrewieństwo łączące Emilię Plater z Czarnieckim.

Zadanie 4
Dopasuj do wyrazów ich znaczenia

A. rynsztunek 1. siodłać konia
B. kordelas 2. uzbrojenie żołnierza i konia
C. kulbaczyć 3. rodzaj broni

Zadanie 5
Sposób przedstawienia Emilii Plater to

A. idealizacja.
B. hiperbolizacja.
C. gloryfikacja.

Zadanie 6
Od podanych zdrobnień utwórz wyrazy neutralne

A. izdebka –
B. chatka –
C. wioska –

Zadanie 7
W wypowiedzeniu ‘W głuchej puszczy, przed chatką leśnika’ występują kolejno

A. przyimek, przymiotnik, rzeczownik, przyimek, rzeczownik, rzeczownik.
B. przyimek, rzeczownik, rzeczownik, przyimek, rzeczownik, rzeczownik.
C. przyimek, przymiotnik, rzeczownik, spójnik, rzeczownik, rzeczownik.

Zadanie 8
Za pomocą reguł ortograficznych objaśnij pisownię podkreślonych w wyrazach liter

A. wrót –
B. strzelców –
C. głuchej –

Zadanie 9
A. określ przypadek i liczbę rzeczownika ‘księżami’ –
B. utwórz współczesną formę tego rzeczownika w tym przypadku i liczbie –

Zadanie 10
Budowa utworu charakterystyczna jest dla

A. epiki.
B. liryki.
C. dramatu.

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
B

Zadanie 2
C

Zadanie 3
A

Zadanie 4
A2.
B3.
C1.

Zadanie 5
C

Zadanie 6
A. izdebka – izba.
B. chatka – chata.
C. wioska – wieś.

Zadanie 7
A

Zadanie 8
A. wrót – “ó” wymienia się na “o”
B. strzelców – “rz” piszemy po spółgłosce “t”.
C. głuchej – “ch” wymienia się na “sz”.

Zadanie 9
A. N. lm.
B. księżmi.

Zadanie 10
B

Kształcenie językowe: rodzaj męski rzeczownika

Zadanie 1
W poniższych zdaniach wskaż rzeczowniki w rodzaju męskim. Rzeczowniki napisz w mianowniku.

A. W parku spacerowała dziewczynka z psem.
B. Jaś kupił w księgarni atlas przyrodniczy.
C. Na urodziny chłopiec otrzymał czerwony rower.
D. W muzeum jest obraz znanego malarza.
E. Żółty tulipan stał w wazonie.

Zadanie 2
Uzupełnij poniższe punkty rzeczownikami w rodzaju męskim z zadania 1.

A. osoba –
B. miejsce –
C. zwierzę –
D. przedmiot –
E. roślina –

Zadanie 3
Wypisz z węża literowego rzeczowniki w rodzaju męskim.

APTEKARZLEKARKAPIEKARZSOSNAMODZREWBUKRÓŻAFIOŁEKKAKTUSPLECAKŁYŻKATELEFON

Zadanie 4
Podkreśl poprawną odpowiedź.

Rzeczowniki w rodzaju męskim występują w liczbie mnogiej/liczbie pojedynczej.

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
A. park, pies.
B. Jaś, atlas.
C. chłopiec, rower.
D. obraz, malarz.
E. tulipan, wazon.

Zadanie 2
A. osoba – Jaś, chłopiec.
B. miejsce – park.
C. zwierzę – pies.
D. przedmiot – atlas, rower, obraz, wazon.
E. roślina – tulipan.

Zadanie 3
APTEKARZ
PIEKARZ
MODRZEW
BUK
FIOŁEK
KAKTUS
PLECAK
TELEFON

Zadanie 4
Rzeczowniki w rodzaju męskim występują w liczbie mnogiej/liczbie pojedynczej.