Luty 2024
Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego
Przykładowe zadania do testu historycznoliterackiego: „Pieśń o Rolandzie” (fragment)
CLXVIII
Roland czuje, że śmierć jest blisko. Uszami mózg mu się wylewa. Modli się do Boga za swoich parów, aby ich przyjął do nieba; następnie prosi anioła Gabriela za samego siebie. Bierze róg, iżby mu nikt nie robił wyrzutu, i drugą ręką swój miecz zwany Durendalem. Nieco dalej niż na strzelenie z kuszy idzie ku Hiszpanii przez pole. Wstępuje na wzgórek. Tam, pod pięknym drzewem, są cztery stopnie zrobione z marmuru. Na zielonej trawie upada na wznak. Omdlewa, śmierć jego się zbliża.
CLXXII
Roland uderza w krzemienną skałę. Miecz zgrzyta, nie pryska, nie szczerbi się. Kiedy widzi, że nie może go złamać, zaczyna w duszy lamentować nad nim: „Ha, Durendalu, jakiś ty piękny, jaki jasny i biały! Jak słońce lśnisz i płoniesz. […] Tobą zdobyłem tyle i tyle krajów, które dzierży Karol siwobrody. O ciebie, mieczu, gryzie mnie ból i troska. Raczej umrzeć niż cię zostawić poganom! Boże, ojcze nasz, nie ścierp, aby Francja zaznała tego wstydu!”.
CLXXIII
Roland uderzył mieczem o krzemień! Walił nim więcej niżbym zdołał powiedzieć. Miecz zgrzyta, nie pryska, ani się nie łamie. Odskakuje ku niebu. Kiedy hrabia widzi, że go nie złamie, żałuje go w duszy bardzo łagodnie. „Ha! Durendal, jakiś ty piękny i święty! Twoja złota gałka pełna jest relikwij: ząb świętego Piotra, krew świętego Bazylego i włosy wielebnego świętego Denisa, strzęp szaty Najświętszej Panny. Nie godzi się, by poganie cię posiedli, chrześcijanie powinni pełnić twoją służbę. Obyś nigdy nie dostał się w ręce tchórza! […]
CLXXIV
Roland czuje, że śmierć go bierze całego: z głowy zstępuje do serca. Biegnie rycerz pędem na szczyt góry, położył się na zielonej murawie, twarzą do ziemi. Pod siebie kładzie swój miecz i róg. Obrócił głowę ku zgrai pogan; tak czyni, chcąc, aby Karol powiedział i wszyscy jego ludzie, że umarł jako zwycięzca i jako zacny hrabia. Raz po raz słabnącą ręką uderza się w piersi. Za grzechy swoje wyciąga ku niebu swoją rękawicę.
CLXXVI
Hrabia Roland leży pod sosną. Ku Hiszpanii obrócił twarz. Wiele rzeczy przychodzi mu na pamięć: tyle ziem, które zdobył dzielny rycerz, i słodka Francja, i krewniacy, i Karol Wielki, jego pan, który go wychował. Płacze i wzdycha, nie może się wstrzymać. Ale nie chce przypomnieć siebie samego; bije się w piersi i prosi Boga o przebaczenie: „Prawdziwy Ojcze, któryś nigdy nie skłamał, ty, któryś przywołał świętego Łazarza spośród umarłych, ty, któryś ocalił Daniela spomiędzy lwów, ocal moją duszę od wszystkich niebezpieczeństw za grzechy, którem popełnił w życiu!”. Ofiarował Bogu swą prawą rękawicę, święty Gabriel wziął ją z jego dłoni. Opuścił głowę na ramię; doszedł ze złożonymi rękami swego końca. Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina i świętego Michała Opiekuna; z nimi przyszedł i święty Gabriel. Niosą duszę hrabiego do raju.
Zadanie 1
Dokończ zdanie.
„Pieśń o Rolandzie” to
A. opowiadanie.
B. epos rycerski.
C. legenda.
Zadanie 2
Przedstaw Rolanda, uwzględniając
A. jego pochodzenie – ………………………………………………………………………….
B. funkcję, jaką pełnił – ………………………………………………………………………..
Zadanie 3
Jaką rolę w życiu rycerza pełnił miecz?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4
Uzasadnij, że miecz dla Rolanda miał znaczenie
A. emocjonalne – ……………………………………………………………………………..
B. sakralne – ………………………………………………………………………………….
Zadanie 5
Dlaczego Roland chciał zniszczyć swój miecz?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 6
Przyporządkuj czynom Rolanda (A, B, C) ich symboliczne znaczenie (1, 2, 3)
A. Roland udaje się na wzgórze.
B. Roland zwraca twarz w kierunku Hiszpanii.
C. Roland wyciąga ku niebu swoją rękawicę.
1. Uważa się za lennika Stwórcy.
2. Nawiązanie do Golgoty.
3. Umiera jako zwycięzca.
Zadanie 7
Dokończ zdanie.
Scena śmierci Rolanda realizuje hasło
A. memento mori.
B. ars moriendi.
C. dance makabre.
Zadanie 8
Dokończ zdanie.
Utwór, który ma na celu propagowanie przykładów pięknego życia i wzorów postaw godnych naśladowania ma charakter
A. parenetyczny.
B. opisowy.
C. dramatyczny.
Zadanie 9
Zaznacz P jeśli sformułowanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
A.W powyższym fragmencie tekstu występują zjawiska nadprzyrodzone.
B. W opisie śmierci Rolanda została zachowana zasada decorum.
Zadanie 10
Wskaż stosowny kontekst literacki.
A. Jan Kochanowski „Odprawa posłów greckich”.,
B. Adam Mickiewicz „Reduta Ordona”.
C. „Legenda o św. Aleksym”
ODPOWIEDZI DO ZADAŃ
Zadanie 1
B
Zadanie 2
A. Roland był hrabią, siostrzeńcem Karola Wielkiego.
B. Roland dowodził tylnym oddziałem wojsk Karola w bitwie z Saracenami.
Zadanie 3
Miecz służył rycerzowi do walki z wrogiem. Roland używał go też do zdobywania terenów, którymi później władał król.
Zadanie 4
A. Miecz nosił imię Durendel.
B. W gałce miecza znalazły się relikwie świętych.
Zadanie 5
Roland chciał zniszczyć swój miecz, aby nie dostał się w ręce wroga. Gdyby miecz zdobył nieprzyjaciel, to Roland okryłby się hańbą jako rycerz.
Zadanie 6
A. 2
B. 3
C. 1
Zadanie 7
B
Zadanie 8
A
Zadanie 9
A. P
B. P
Zadanie 10
B