W Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie istniało tajne sprzysiężenie kadetów, na czele których stał podporucznik Piotr Wysocki. W nocy z 29 na 30 listopada w Warszawie rozpoczęło się powstanie. Podpalono browar na Solcu, uderzono na Belweder (jest to pochodzący z XVIII wieku pałac usytuowany w parku Łazienkowskim w Warszawie; była to siedziba wielkiego księcia Konstantego, który był bratem carów Aleksandra I i Mikołaja I oraz wielkorządcą Królestwa Polskiego), opanowano Arsenał, gdzie powstańcy zaopatrzyli się w broń. Patrioci liczyli, że przyłączą się do nich mieszkańcy Warszawy i otrzymają poparcie ze strony wysokich rangą polskich oficerów. Te nadzieje spełniły się połowicznie. Nie wykorzystano natomiast zapału chłopów do walki, którzy zgłaszali się do punktów werbunkowych, ale nie chciano ich rekrutować. Szlachta obawiała się przekształcenia powstania narodowego w rewolucję społeczną. Wybuch powstania doprowadził do wojny polsko-rosyjskiej. Pomimo przeważającej siły nieprzyjaciela, Polacy odnieśli sukcesy w bitwach między innymi pod Stoczkiem (miasto w województwie lubelskim), Olszynką Grochowską (wschodnia część Warszawy), Iganiami (wieś pod Siedlcami w województwie mazowieckim). Wielką przegraną dla polskich żołnierzy okazała się bitwa pod Ostrołęką (miasto w województwie mazowieckim).Powstanie upadło po 11 miesiącach walki – 5 października 1831 roku. Europa wobec powstania listopadowego zajęła pozycję neutralną.

Portrety trumienne można określić jako rodzaj szlacheckiego, a ściślej mówiąc sarmackiego malarstwa funeralnego. Znane były jedynie w Polsce. Największą popularnością cieszyły się w XVII wieku. Wizerunki tego typu charakteryzowały się przede wszystkim realizmem. Zadaniem malarza było przedstawienie zmarłego tak, aby wyglądał jak żywy i sprawiał wrażenie, że przygląda się żałobnikom. Takie portrety powstawały po to, aby “w zastępstwie” zmarły mógł uczestniczyć we własnych uroczystościach pogrzebowych.
Portrety tego typu umieszczano na trumnie od strony głowy zmarłego, dlatego miały one najczęściej kształt sześciokąta.

Do końca XVIII wieku zmarłych grzebano na przykościelnych cmentarzach. Poza miastem znajdowały się groby, gdzie dokonywano pochówku tych, którzy zmarli w wyniku zarazy lub skazańców.
W 1801 roku poza miastem założono cmentarz Rakowicki (w czasach obecnych stanowi on integralną część miasta). Cmentarz podzielony jest na kwatery, biegnące wzdłuż alejek. Znajdują się tu cenne dzieła sztuki sepulkralnej.
Cmentarz Rakowicki to miejsce spoczynku zwyczajnych krakowian, jak i ludzi zasłużonych dla nauki i kultury nie tylko lokalnej ale i narodowej. Pogrzebani tu zostali m.in. przedstawiciele słynnego rodu Estreicherów, Józef Dietl (profesor medycyny, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent miasta), Ignacy Daszyński (działacz socjalistyczny), Jan Matejko (malarz), Helena Modrzejewska (aktorka), Wisława Szymborska (poetka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury przyznanej w 1996 roku).
Od 1980 roku działa Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa. Z jego inicjatywy odbywają się 1 listopada, czyli w Święto Zmarłych, kwesty, nie tylko na cmentarzu Rakowickim, ale także na innych nekropoliach krakowskich, na ratowanie zabytkowych nagrobków.

Siedzieć jak mysz pod miotłą – ‘zachowywać się cicho, spokojnie, żeby nie zwracać na siebie uwagi’
Witek nie przeczytał zadanej lektury, toteż podczas lekcji siedział jak mysz pod miotłą.

Trzymać rękę na pulsie – ‘być uważnym, śledzić rozwój czegoś’
Zespół pracował wydajnie, ponieważ kierownik trzymał rękę na pulsie.

Wyssać coś z palca – ‘wymyślić coś, zmyślić coś’
Jego opowieści o podróżach do egzotycznych krajów były wyssane z palca.

Wprawki, ćwiczenia, zadania
Zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie można udostępniać materiałów osobom trzecim.

Zadanie 1
Proszę wybrać odpowiedni przymiotnik.

A. To jest wesoły/wesoła dziewczynka.
B. To jest smaczne/smaczny deser.
C. To jest zdrowe/zdrowy dziecko.
D. To jest dzielna/dzielny rycerz.
E. To jest miła/miłe nauczycielka.
F. To jest brązowe/brązowy źrebię.

Zadanie 2
Proszę poprawić błędy w zdaniach.

A. To jest zielona ołówek.
B. To jest gorący miłość.
C. To jest biały okno.
D. To jest ciekawy książka.
E. To jest mała pisklę.
F. To jest przygodowa film.

Zadanie 3
Proszę utworzyć rzeczowniki od podanych przymiotników.

Przykład
samotny – samotność

A. życzliwy –
B. młody –
C. punktualny –
D. zarozumiały –
E. wolny –

Zadanie 4
Przeczytaj poniższy tekst, a następnie zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub F- jeśli fałszywe.

Picie herbaty Japończycy zapożyczyli z Chin już w 805 roku, ale na dobre przyjęła się tam ona w 1191 roku […].
Wysoka cena herbaty dodawała jej jeszcze uroku. Maleńki jej słoiczek stanowił cenny podarunek, którym można było nagrodzić zwycięskiego wojownika. Tak uhonorowany rycerz spraszał wtedy przyjaciół, aby podzielić się z nimi królewskim napojem. Picie herbaty stało się w Japonii piękną i skomplikowaną ceremonią zwaną “cianoju”, a jej prawodawca “Rikju” ustalił […] sześć przykazań kultu herbacianego.

A. Chińczycy zapożyczyli picie herbaty od Japończyków. P/F
B. Picie herbaty podlegało rytuałowi. P/F
C. Herbata dużo kosztowała. P/F
D. Dzielność wojownika nagradzano słoikiem herbaty. P/F
E. “Cianoju” to jeden z gatunków herbaty. P/F

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
A. To jest wesoły/wesoła dziewczynka.
B. To jest smaczne/smaczny deser.
C. To jest zdrowe/zdrowy dziecko.
D. To jest dzielna/dzielny rycerz.
E. To jest miła/miłe nauczycielka.
F. To jest brązowe/brązowy źrebię.

Zadanie 2
A. To jest zielona ołówek.
To jest zielony ołówek.
B. To jest gorący miłość.
To jest gorąca miłość.
C. To jest biały okno.
To jest białe okno.
D. To jest ciekawy książka.
To jest ciekawa książka.
E. To jest mała pisklę.
To jest małe pisklę.
F. To jest przygodowa film.
To jest przygodowy film.

Zadanie 3
A. życzliwy – życzliwość.
B. młody – młodość.
C. punktualny – punktualność.
D. zarozumiały – zarozumiałość.
E. wolny – wolność.

Zadanie 4
A. F.
B. P.
C. P.
D. P.
E. F.

Dla dzieci

Zadanie 1
Rok, lat czy lata?

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20

A. rok:
B. lat:
C. lata:

Zadanie 2
Ile ma lat?
2, 5, 13, 3, 10, 19

Przykład
Ile lat ma Basia?
Basia ma 2 lata.

A. Ile lat ma Karol?
B. Ile lat ma Jola?
C. Ile lat ma Zosia?
D. Ile lat ma Bartosz?
E. Ile lat ma Alicja?

Zadanie 3
Ile to lat?

Przykład
od 2000 do 2002 – to 2 lata.

A. od 2015 do 2016 –
B. od 2004 do 2008 –
C. od 2000 do 2015 –
D. od 2001 do 2009 –
E. od 2002 do 2022 –

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
A. rok: 1
B. lat: 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20
C. lata: 2, 3, 4

Zadanie 2
A. Ile lat ma Karol?
Karol ma 5 lat.
B. Ile lat ma Jola?
Jola ma 13 lat.
C. Ile lat ma Zosia?
Zosia ma 3 lata.
D. Ile lat ma Bartosz?
Bartosz ma 10 lat.
E. Ile lat ma Alicja?
Alicja ma 19 lat.

Zadanie 3
A. od 2015 do 2016 – to rok.
B. od 2004 do 2008 – to 4 lata.
C. od 2000 do 2015 – to 15 lat.
D. od 2001 do 2009 – to 8 lat.
E. od 2002 do 2022 – to 20 lat